Ahmet AKIN – Yeminli Mali Müşavir

     “Bir şey çok değersiz bile olsa onu atmamalı, saklamalıdır. Günün birinde lazım olur, işe yarar” anlamında söylenen “Sakla Samanı Gelir Zamanı” atasözü sanki bugünler için söylenmiş. Hayvancılık ve tarım ülkesi Türkiye’nin tarihinde ilk defa saman ithal etmesi, birilerinin yüzünü kızartıyor mu bilemem ama, vatandaşın şu yorumu her şeyi ortaya koyuyor: “Hey gidi günler hey. Bir zamanlar gıda ürünlerinde kendine yeten dünyadaki yedi ülkeden biriyken, saman ithal eden ülkeye terfi ettik. Batsın sizin ekonomik büyümeniz.” 

     Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker’e Fransa Hükümeti tarafından verilen “Tarım Alanında Şövalye Liyakat Nişanı”nın, iki yılda Fransa’dan yapılan 250 milyon dolarlık canlı hayvan ve et ithalatı için verildiğinden pek şüphemiz yok. Saman ithalatı için ne verilir, onu bilemem.   

     Tarım ve hayvancılıkta yapısal sorunlarını bir türlü çözemeyen Türkiye, sağlıklı bir tarım envanterine sahip olmadığı sürece sorunları ile boğuşmaya devam edecektir. Dünyadaki, tarımsal gelişmelere karşı etkili bir pozisyon alabilmek için üretim planlamasının doğru yapılması gerekir. Duyum ve beklentilere göre adeta göz kararıyla yapılan hayvancılık ve tarımla hiçbir yere varamayız.

     Büyük ölçüde ithalata dayalı tarımsal girdiler üzerindeki vergi yükü rekabet gücünü düşürmektedir. Mazot ve gübre fiyatları, tarım sigortasındaki primlerin yüksekliği, tohumluk fiyatlarının maliyeti, teşvik mekanizmalarının yetersizliği, pazardaki güçlükler, bilim ve teknoloji kullanımındaki yetersizlik, verimli üretimin yapılamaması, tarımsal kredilerin bekleneni verememesi, üreticilerin mağduriyetini artırmaktadır.

     Tarım ve hayvancılıkta üretici, tüccar-sanayici ve ihracatçı bir bütün olarak hareket edebilmelidir. Verimlilik, ürün çeşidi ve kalite, bilimsel yaklaşım, teşvikler, maliyetler ve pazarlama etkinlikleri tüm tarafların ortak konusudur. Siyasi kaygılardan uzaklaşmadan ve günübirlik politikaları terk etmeden başarı zor görünmektedir. Odaların ve borsaların çabalarına, bürokrasi kesimi köstek değil destek olmalıdır. Uluslararası rekabet için Devlet’in destek politikaları yetersiz kalmaktadır.

     Tarım ve hayvancılık üzerindeki aşırı maliyet yükü üreticileri kayıt dışına sevk etmektedir. Fatura ya da müstahsil makbuzu düzenlemekten kaçınılmaktadır. Bu bakımdan kayıtlı değerler üzerinden yapılan istatistiki çalışmaların hiçbir değeri yoktur. Tüm bu nedenlerle, tarım ve hayvancılıkta objektif değerlendirilmeler yapılması zorlaşmaktadır. Beyana göre yapılan teşvik ve yardımların tamamı boşa gitmektedir.  

     Tarım ve hayvancılıkta sorunları dert edinmek önemli. “Temel” gibi rahat hareket edilmemeli:       

Çiftçi Dursun’un oğlu Temel, sebze dolu kamyonetiyle giderken kaza yapmış...
Kamyonet ters dönmüş, bütün sebzeler yerlere yayılmış...
Temel kamyoneti nasıl çevireceğini düşünürken, civardaki evlerden olayı gören bir yaşlı adam seslenmiş:
- "Evladım yazık bu güneşin altında daha fazla yorulma, gel sana yiyecek bir şeyler ikram edeyim...”
Temel, “Sağ olun rahatsız etmeyeyim” demiş, “Hem babam kızar...”
Adam ısrar etmiş:
- “Ooo hadi, gel iki lokma bir şeyler yersin, gücünü toplarsın... Hadi gel...”
Temel “Peki tamam” demiş, “Ama babam kızacak...”
Adam Temel’in karnını bir güzel doyurmuş... Sonra Temel birkaç saat uzanıp dinlenmiş...
Derken gitme vakti gelmiş ve adama, “Çok teşekkür ederim, karnım doydu, dinlendim... 
Şimdi çok daha iyiyim... Ama babam gerçekten bana çok kızacak” demiş...
Adam ona gülümsemiş:
- “Yapmaa, birkaç saat geç döndün diye kızacak ne var?... Hem sahi, baban nerede?...”
Temel cevap vermiş:
- “Kamyonetin altında...”