Ahmet AKIN – Yeminli Mali Müşavir

     Türkiye’de yaşanan kentleşme süreci içinde bir yandan kentlerin ölçeği, diğer yandan kentlerin biçimini belirleyen süreçler değişmiştir ve değişmeye de devam edecektir. Bu gelişmeler sonucunda elde edilen bilgi birikimi ve kentleşme sürecinin kavranmasındaki derinleşme, kentsel yönetim konusunda yeni anlayışlara ve arayışlara yol açmaktadır.

      Buna paralel olarak, kaynak artışı sağlanması, yerel temsil ve katılımın özendirilmesi, merkezi denetimin azaltılması, demokratik ve etkin yönetim birimlerinin oluşturulması, konut ve kentsel gelişme konularında yönlendirici ve belirleyici işlevsel mekanizmaların geliştirilmesi, yerel yönetimlerle ilgili yeni modellerin geliştirilmesini zorunlu kılmaktadır. Bu gelişmelerin odak noktasında, çağdaş ve nitelikli yerel yönetim sisteminin amaçlanması ve güçlendirilmesi yer almalıdır. İşte bu noktada, “halka dönüklük” kavramı yerel yönetimlerin öncelikli ana değerlerinden biri olarak kabul edilmelidir.

     Bütün önceliği hizmete vermek, halkın istek ve beklentilerini anlayıp, eldeki olanakları en etkin biçimde kullanarak onları tatmin etmek, iş düzenini ve çalışma sistemini bu amacın gereklerine göre kurarak “halk efendimizdir” diyebilen ilkelere göre çalışan bir anlayış olarak ifade edebileceğimiz “halka dönüklük” kavramı, idare halka şirin gözüksün diye ortaya atılmış bir “mavi boncuk” olmayıp, gelip geçici bir heves ya da politik bir numara hiç değildir. Başta insan gücü olmak üzere kaynakların daha etkin, verimli ve adaletli kullanılmasını sağlayan, ekonomiye canlılık kazandıran ve demokrasinin daha da kök salmasına yardımcı olan bir kavramdır.

     Yerel yönetimlerdeki denetim sistemleri halka dönüklük kavramını zedelemektedir. Mevcut denetim organlarının yürüttüğü denetimlerin yalnızca harcamaların, usulsüzlüklerin ve bazen de (!) yolsuzlukların üzerinde yoğunlaşması, ayrıntıların özün önüne geçmesine neden oluyor ve üretilen sonuçlar devreye bile giremiyor.

      Halbuki, halk giderek hizmetin kalitesine daha fazla dikkat ediyor ve bu konuda daha hassas davranıyor. Hangi hizmetin yapıldığı değil, hizmetin nasıl yapıldığı önem kazanıyor. Örnek vermek gerekirse; belediye, “sizin mahalleye doğalgaz getiriyoruz” diyorsa, vatandaş, “evet ama, yollar delik deşik oldu; evlere zor giriyor, çukurlara düşüp bacağımızı kırıyoruz” diyor. “Kabul ama, bu işleri belli bir düzen, program içinde yap; sonu nereye varacağı bilinmeyen yollara girmeyelim ya da beklenmedik su kesintisi yüzünden başımız sabunlu kalmasın” diyor. Halkın beklentileri, üretilen hizmette ya da malda kaliteyi arttırmak için yepyeni yöntemler ve teknikleri kullanmayı zorunlu kılıyor.

     Özel iş hayatımızda, başka birileriyle bir iş ilişkisine girdiğimiz zaman karşılıklı sorumluluklarımızı ve beklentilerimizi bir kontrata bağlıyoruz da, peki, yerel yönetimlerin yapmayı üstlendiği hizmeti nasıl vereceğini belirleyen koşullar nerede? Şİkayet, itiraz, tazminat unsurları ve vatandaşın hakları nerede belirlenmiş?  Yerel yönetimler, hizmetle ilgili olarak neyin sözünü veriyor? Aslında kağıt üzerinde çok söz veriliyor da, yerine  getirilemeyen sözlerin ve boşa harcanan kaynakların hesabını, yalnızca seçimden seçime ve oylarla sormak yeterli mi?

     Yerel yönetimlerin “halka dönük” olmasını isteyen, seçimle ya da atama ile göreve gelen yöneticiler, idarenin görünmeyen yüzüne de bakmak zorundadır. İdarenin işlemlerine saydamlık getirmek, yaratıcı bir katılım sağlamak, yürekleri ve beyinleri kazanmak, eğitim ve gelişmeye önem vermek ve bunları sağlayacak mekanizmaları kurup sürekli işletmek “halka dönüklük” kavramının önemli unsurları olarak ön planda tutulmalıdır.