Anayasa değişiklikleri ile ilgili 12 Eylül 2010 Referandumunu tüm partiler değişik yönlerden değerlendirmektedir. Elbette, siyasi partilerin nalıncı keseri gibi kendilerine yontmaları gayet doğaldır. Aslında, iktidarı ve muhalefeti ile siyasi partilerin değişik konularda elde edilen sonuçları objektif esaslara dayanarak değerlendirmemeleri zaman zaman kendilerine çok pahalıya mal olmaktadır. 12 Eylül 1980 Darbe Anayasası’na gönül rahatlığı ile oy veren yüzde 92’lik seçmen kitlesi, 12 Eylül 2010’da oy kullanırken hiç kendi öz eleştirisini yaptı mı acaba? Bugünlere geldiğimizde, Darbe Anayası’na HAYIR oyu vermekle ne kadar doğru bir iş yaptığımı daha iyi anlıyorum. Türk Toplumundaki bu hafıza zayıflığı ve ilkesizlik devam ettiği sürece, işimiz daha da zorlaşacaktır.
Referandum sonucunun şifrelerini çözebilmek için, Evet ve Hayır bloklarını doğru analiz etmemiz gerekiyor. Evet’çilerin başını Adalet ve Kalkınma Partisi, Hayır’cıların başını ise Cumhuriyet Halk Partisi’nin çektiğini görüyoruz. Evet grubu içinde Adalet ve Kalkınma Partisi, Saadet Partisi, Büyük Birlik Partisi ve Türkiye Partisi yer alırken, Hayır’cılar grubu içinde ise Cumhuriyet Halk Partisi, Milliyetçi Hareket Partisi, Demokrat Parti ve Demokratik Sol Parti’nin yer aldığı görülüyor. Evet ve Hayır oyları için partilerin kendi aralarında tartışmaya girmelerine hiç gerek yok. Çünkü, hiçbir tartışmanın galibinin olmadığı gibi böyle bir tartışmanın da galibi olmayacaktır.
Ancak, kesin olan birşey var ki, Adalet ve Kalkınma Partisi ile Cumhuriyet Halk Partisi bu referandumdan avantajlı çıkmışlardır. İktidar partisi büyük bir kumar oynamıştır ve kazanmıştır. Sonuçta, yüzde 58 Evet Oyu hükümete güvenoyu niteliğindedir. Propaganda çalışmaları ise daha önceki seçimlerde olduğu gibi başarılıdır. İktidar partisi ile birlikte hareket eden Saadet Partisi, Büyük Birlik Partisi ve Türkiye Partisi ise bu birlikteliklerin zararını 2011 yılındaki genel seçimlerde göreceklerdir. Bu partilerin seçmen tabanından Adalet ve Kalkınma Partisi’ne kaymalar olacaktır.
Referandumdan avantajlı çıktığını söylediğimiz Cumhuriyet Halk Partisi ise, Genel Başkanları Kemal Kılıçdaroğlu’nun üstün performansı ile İstanbul, Ankara, Bursa, Kocaeli ve Denizli gibi büyük kentlere, yüksek oy potansiyeli ile kalıcı olarak yerleşmiştir. Cumhuriyet Halk Partisi’nin İzmir, Mersin, Antalya ve Adana’da zaten önemli bir oy potansiyeli vardı ve bu potansiyelin devam ettiği görülmüştür. Propaganda çalışmalarını sadece Genel Başkan’ın mitingleri üzerine kuran CHP Yönetimi yanlış yapmıştır. Kendi içinde tutarlı ve bütünlük arz eden bir süreç ortaya konulamamıştır. CHP’nin, örgütlerin örgütsüzlüğü sorunu ile iç anadolu, doğu ve güneydoğu illerindeki oy potansiyelinin zayıflığı sorunlarını mutlaka çözmesi gerekiyor.
Hayır bloğunda yer alan Milliyetçi Hareket Partisi için söylenenlere katılmıyorum. Evet, Milliyetçi Hareket Partisi tabanından bir miktar oy Evet’e kaymıştır. Ancak, unutulmaması gerekir ki, Milliyetçi Hareket Partisi, vizyonu ve misyonu itibariyle tüm diğer partilerden ayrı bir yerde durmaktadır. Üniter devlet yapısından ödün vermemesi ve ulusal birlik anlayışı ile Türkiye Cumhuriyeti’nde önemli bir yere sahiptir. Hayır’cılar içinde yer alan Demokrat Parti ile Demokratik Sol Parti’nin etkinliği her geçen gün azalmaktadır. Her iki parti de 2011 genel seçimlerinden sonra tabela partisi olma tehlikesi ile karşı karşıyadır.
Kimsenin birbirini kandırmasına gerek yok. Bugün olduğu gibi, 2011 genel seçimleri sonucunda da en az dört partinin mecliste grup kurabileceği anlaşılmaktadır. Önemli olan şu sorunun yanıtının verilebilmesidir: Adalet ve Kalkınma Partisi tek başına iktidar olabilecek midir?
Sonuç olarak, 12 Eylül referandumu Adalet ve Kalkınma Partisi ile Cumhuriyet Halk Partisine avantaj sağlamıştır. Kazananlar ise cemaat dayanışması ile hazineden beslenenler olmuştur.
