Türkiye gerçekten çok enteresan bir ülke. Yaşanan çelişkiler atasözlerine de yansıyor. Bir taraftan “Borç yiğidin kamçısıdır” diyoruz, diğer taraftan “Borç yiyen kesesinden yer” görüşünü ortaya atıyoruz. Açıkçası, işimize nasıl geliyorsa öyle davranıyoruz. Bu davranışımız, özel hayatta olduğu gibi, sosyal, ekonomik ve siyasal yaşamda da kendisini gösteriyor. İşin kolayına kaçmayı neredeyse marifet sayıyoruz. Üretmekten çok tüketmekten haz duyuyoruz. Hükümetler de aynı anlayışta devam ediyor. Turgut Özal’la birlikte başlayan “Vergi alma borç al” anlayışı, neredeyse vazgeçilemez bir ekonomik sistem olarak görülüyor ya da öyle gösterilmeye çalışılıyor. Cari açık belasından çok çeken Türkiye, iç ve dış borç sarmalında nefes almakta zorlanıyor. İç ve dış borcun da, bir noktada cari açık gibi değerlendirilmesi gerektiği sürekli göz ardı ediliyor. Yaptığı borçlanmalarla övünen Hazine’nin, bindiği dalı kestiğini anlamak için “London School of Economics” ten mezun olmaya gerek yok. Türkiye yetmiş iki milyon nüfusu ile yeterince üretemiyor ve borç ekonomisi ile büyümeye çalışıyor. Üreten ekonomilerin dünya liderlikleri kuvvetlenerek devam ediyor. Katma değeri yüksek yeni teknolojilerin ve hizmetlerin üretilmesinde, bilim ve AR-GE çalışmalarında geri kalan ülkelerin aradaki farkı kapatmaları gün geçtikçe daha da zorlaşmaktadır. Üretmeden tüketmek, ülkenin geleceğini boşa harcamaktan başka birşey değildir.
Vergi ve adalet reformunu gerçekleştiremeyen Türkiye’nin, borçlanma politikaları ile daha nereye kadar gidebileceği bilinememektedir. Vergi potansiyelini genişletemeyen mali ve ekonomi yönetiminin kaybedecek zamanı kalmamıştır. Kayıt dışı ekonomi ve onun önemli bir parçası olan suç ekonomisinin boyutları kabul edilebilirlik düzeyini fazlasıyla aşmıştır. Herzaman olduğu gibi sürekli dolaylı vergilere yüklenerek vergi gelirlerini artırmaya çalışmak adil ve gerçekçi değildir. Borçlanmanın yerine vergi tabanının genişletilmesi ile vergi kayıp ve kaçaklarını asgari düzeye indirmeye çalışmak adaletli bir davranış olacaktır. Vergi denilince akla ilk gelen şey çağdaş bir denetim mekanizmasının varlığıdır. Sayıları yetmişbin civarında olan serbest muhasebeci mali müşavir ve yeminli mali müşavirler vergi ve ekonomi yönetiminden, etkili bir denetim mekanizmasının kurulması için görev beklemektedirler. Bu birliktelikte ihtiyacımız olan tek şey karşılıklı güven unsurunun yaratılması ve sürdürülebilmesidir. Tüm meslek mensuplarının en üst kuruluşu durumunda olan TÜRMOB’un (Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği) profesyonel siyasetçilerin kuşatması altında bulunması, mali ve ekonomi odaklarında güven yönünden duraksama yaratmaktadır. Bu koşullar altında meslek mensupları olarak bizlerin yapması gereken ilk iş, TÜRMOB’u profesyonel siyasetçilerden arındırmak olmalıdır.
Avrupa Birliği’ne üye ülkelerin Ekonomik ve Parasal Birliğe katılabilmesi için gerekli koşullar olarak ortaya konulan “Maastricht Kriterleri” açısından Türkiye’nin ekonomik göstergelerini gözönüne aldığımızda, faizlerin yüksekliği dikkat çekmektedir. Faiz ödemelerinin meydana getirdiği bütçe açıkları şimdilik borçlanma ile karşılanabilecek düzeyde ise de, bütçe açıklarının borcu yükseltmesi ekonomi yönetimini kısır döngü içine sokabilir. Ülkemizdeki tasarruf eğiliminin düşüklüğü ve vergi kayıp ve kaçağı boyutunun yüksekliği nedeni ile kaynakların yetersiz kalması üretimin önünde engel oluşturuyor. Uluslararası piyasalardan rahatlıkla borçlanabilen büyük sermaye, kaynak sıkıntısını kolaylıkla aşabilirken, bu olanaklardan yoksun KOBİ’lerin işletme sermayesi sorunları artarak devam etmektedir. Bırakınız yeni yatırım yapmayı, mevcut durumu korumakta bile zorlanıyorlar. Sayıları altı milyonu bulan işsizlerin istihdam umutlarının yeni yatırımlardan geçtiğini unutmadan, söylenecek son söz; “üretim, üretim, üretim” olmalıdır.
